Boekennieuws.

De Nederlandse jeugdliteratuur is een populair exportproduct. Er zijn het afgelopen jaar wereldwijd 202 Nederlandse kinderboeken vertaald. In 2019 wordt een breed scala aan Nederlandse jeugdliteratuur samen met Nederlandse film- en podiumkunst door Never Grow Up! gepresenteerd in de Verenigde staten. De presentatie gebeurt op vooraanstaande podia en evenementen, zoals het Brooklyn Book Festival, Kennedy Center en New York International Children’s Film Festival. Never Grow Up! Is een samenwerking tussen Nederlandse fondsen en kenniscentra, en het Nederlandse consulaat-generaal in New York. Diverse Amerikaanse agentschappen zullen worden uitgenodigd voor voorstellingen, presentaties en ontmoetingen met Nederlandse kunstenaars. Ook zal worden gesproken over mogelijkheden voor samenwerking en uitwisseling.

Uit een onderzoek van KVB Boekwerk, het kennis- en innovatieplatvorm voor de boekensector, blijkt dat maar een klein deel van de auteurs kan leven van de inkomsten uit boekenverkoop; de royalty’s. Slechts ongeveer 0,7% van de Nederlandse auteurs haalt een minimuminkomen uit de royalty’s. Het blijkt dat ongeveer 70 auteurs van literair-culturele boeken méér dan een minimuminkomen verdienen, waarvan 35 meer dan modaal. Dit zijn de bekende schrijvers die samen goed zijn voor 35% van de verkochte boeken. Dat betekent niet dat de overige auteurs aangewezen zijn op de bedelstaf. Naast de royalty’s hebben auteurs ook andere bronnen van inkomen. Ze krijgen vergoedingen voor leenrecht, voor optredens, licenties en overige schrijfwerk. Veel auteurs hebben naast hun schrijven een baan. Bovendien blijkt uit het onderzoek dat veel auteurs een boek schrijven zonder de motivatie om daar inkomsten uit de verkrijgen. Het gaat bijvoorbeeld om publicaties van verenigingen of van proefschriften of als nevenproduct van een andere activiteit.

Op 1 januari 2019 vervalt het auteursrecht van makers die zeventig jaar geleden zijn overleden. Het werk valt dan in het publiek domein. Op donderdag 3 januari 2019 wordt hierbij stilgestaan met de Publiek Domein Dag. In de Koninklijke Bibliotheek (KB) kunnen die dag lezingen bijgewoond worden over auteurs van wie het werk in 2019 rechtenvrij wordt, bijvoorbeeld over de bekende meisjesboekenschrijfster Cissy van Marxveldt.

De Gerrit Komrij-prijs 2018 is gewonnen door René van Stipriaan voor zijn boek De Hartenjager, een biografie van Gebrandt Adriaensz. Bredero. Bredero was een Nederlands dichter en toneelschrijver, die leefde van 1585-1618. De prijs heeft als doel het populariseren van oude literatuur en is in 2012 in het leven geroepen, het jaar waarin Komrij is overleden. Komrij hield erg van oude literatuur en deed veel om deze onder de mensen te brengen.

Het Nederlands Letterenfonds kent de Biografieregeling. De regeling biedt biografen de gelegenheid om een beurs aan te vragen. De biografie dient te gaan over het leven en werk van één of meer hoofdpersonen die toonaangevend dan wel van groot belang zijn (geweest) voor de letterkunde of cultuurgeschiedenis in Nederland. In 2018 werden achttien aanvragen ingediend. Acht daarvan werden gehonoreerd. De toegekende beurzen variëren van € 15.000 tot € 40.000, in totaal is er € 271.400 toegekend. Toekenningen Karin Amatmoekrim voor een biografie van Anil Ramdas (Prometheus, 2021);Graa Boomsma voor een biografie van Bert Schierbeek (De Bezige Bij, 2021);Koen Hilberdink voor een biografie van Piet Kuiper (Van Oorschot, 2022);Elly Kamp voor een biografie van Jo Boer (Bas Lubberhuizen, 2022);Guus Middag voor een biografie van Chris J. van Geel (Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2021);Geert Onno Prins voor een biografie van H.J. Friedericy (Querido, 2023);Alex Rutten voor een biografie van Jan Foudraine (Ambo|Anthos, 2021);Maria Vlaar voor een biografie van Joost Zwagerman (De Arbeiderspers, 2021). De deadline van volgende aanvraagmogelijkheid is 1 september 2019.

Schrijver Abdelkader Benali is juryvoorzitter van de Libris Literatuurprijs. In een essay in Trouw beantwoordt hij de vraag of een moeilijk boek een literaire prijs mag winnen met een volmondig ja. Hij legt uit wat een moeilijk boek is en waarom deze boeken toch veel leesplezier kunnen geven. Een prijs helpt om de aandacht op zo’n boek te vestigen.

Emma (10) uit Voorburg heeft de Harry Potter-actie van het Kinderboekenmuseum in Den Haag gewonnen. De prijs is een reis voor twee personen naar de Harry Potter Experience in Engeland. De jury looft Emma om haar mooie boekfilmpje: “zij trok ons met haar zachte, bezwerende stem mee naar de geheimzinnige wereld van Harry Potter.” De jury heeft ook 15 andere filmpjes beloond met een prijs. De juryleden waren onder de indruk van de leuke inzendingen. Van veel filmpjes krijg je gelijk zin om de boeken te gaan lezen, en dat is precies de bedoeling. Nederland heeft sinds 2013 een Kinderboekenambassadeur. Dit is iemand die aandacht vraagt voor boeken en het belang van (voor)lezen benadrukt. De functie is in het leven geroepen door Stichting lezen en Nederlands Letterenfonds. De Kinderboekenambassadeur wordt telkens voor twee jaar aangesteld. Momenteel vervullen Hans en Monique Hagen deze rol. Zij vormden de jury van de Harry Potter-actie.

Zoals bekend is de Nobelprijs voor de Literatuur dit jaar niet uitgereikt wegens een schandaal binnen de Zweedse academie. Een aantal Zweedse intellectuelen vormde daarop een alternatieve jury en kozen Maryse Condé als winnaar. Deze week werd de alternatieve Nobelprijs in Zweden aan haar uitgereikt. Volgens de jury is Maryse Condé ‘een grootse verhalenverteller’ en voldoet ze aan het criterium dat de winnaar over de verhouding man/vrouw in de wereld heeft geschreven. Ze schrijft haar boeken met ‘respect en precisie’ en verhaalt met humor over de verwoestingen die het kolonialisme heeft aangericht en de chaos van het postkolonialisme.Condé brak internationaal door met Segou, een tweedelig epos waarin de ondergang beschreven wordt van een Afrikaans rijk in de negentiende eeuw. Condé vertrok op zestienjarige leeftijd naar Parijs om Literatuurwetenschap te gaan studeren, waarna ze begon met schrijven. In 1976 debuteerde ze met de roman Heremakhonon.

Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar heeft de contracten die schrijver Louis Couperus kreeg voor zijn boeken De verliefde ezel (1918), Xerxes of de hoogmoed (1919) en Iskander (1920) geschonken aan het Literatuurmuseum in Den Haag.Het museum krijgt ook correspondentie tussen de schrijver Nescio en zijn uitgever.