Boekennieuws.

De mensheid is maar kort aanwezig, afgezet tegen de tijd dat de aarde én het heelal bestaan. Toch is in onze geschiedenis veel gebeurd: beschavingen zijn opgekomen, hebben uitvindingen gedaan, oorlogen gevoerd uit religieuze naam en zijn onder gegaan. Hoewel onze beschaving nog steeds voortduurt zijn daarbinnen wel vele culturen en landen geweest die er nu niet meer zijn. Zo ook Neutraal Moresnet, een mini-staatje ten zuiden van Nederland dat tussen 1816 en 1920 bestond, maar inmiddels bijna vergeten is. Philip Dröge heeft er het boek Moresnet aan gewijd, wat in 225 pagina’s ware feiten en historische fictie de lezer meeneemt langs de geschiedenis van dit kleine lapje land waar veel juridisch getouwtrek om was.

Kort door de bocht begon de geschiedenis in het Napoleontische tijdperk waar uitvinder Dony de zinkgroeve bij Kelmis, gemeente Moresnet, uitkoos als proeftuin voor zijn nieuwe procedé om zink te winnen middels een reductieoven. De financiële perikelen bieden investeerders kansen, maar de gebeurtenissen op het wereldtoneel brengen kopzorgen. Na het eerste verlies van Napoleon werd in Wenen begonnen met onderhandelingen over de nieuwe grenzen, die tot na zijn verbanning naar st. Helena zouden duren. Nederland en Pruisen kibbelden over het kleine gehucht met de zinkgroeve. Pruisen had zijn eigen zink-productie en wilde geen concurrent, Nederland kon dat juist goed gebruiken. Dit resulteerde in een bizarre situatie waar de definitieve grens van beide naties werd getekend, maar rondom Kelmis een door beiden bestuurd (op papier dan) gebiedje wat later aan de een of de ander zou worden toegekend.

Mits er overeenstemming werd bereikt. Feitelijk ontstond hierdoor een vrijstaat die Neutraal Moresnet zou heten, met voor die tijd zeer zachte grenzen. Wel een beetje apart, daar het gebied Moresnet zowel in Belgisch Nederland als Pruisisch Duitsland een dorp met dezelfde naam had. Ook zorgt de tweespalt voor diverse juridische problemen, een janboel van jewelste die voortbestaat door bestuurlijke (lees: koninklijke) koppigheid. Dröge presenteert de feiten aan de hand van anekdotische vertellingen die hij heeft geschreven op basis van brieven, kranten en andere overgebleven bronnen uit die tijd. Hij weet hiermee goed aan te duiden dat deze bizarre situatie zijn oorsprong heeft in menselijk falen. Moresnet was, bleef en zou nog lang een kopzorg zijn die gemakshalve zo werd gelaten.

Hoewel dit in onze tijd over komt als een ver-van-mijn-bed-show weet Dröge een helder beeld te schetsen van het verloop van de geschiedenis en heeft hij vele kleine weetjes met succes erin verwerkt. Een absolute aanrader voor de liefhebber van boeken op dit gebied.