Boekennieuws.

Hij herleest veel en kan zich een leven zonder boeken niet voorstellen. Zelfs niet zonder etiketten op wijnflessen. “’Die rooiwijn is ook lekker bij een peuzelhappie’, dat vind ik prachtig.”

Mees van den Bosch, uiteraard ook lezer van Boekennieuws, weet wel welke boeken hij zou meenemen naar een onbewoond eiland. Hij  reageert op de bijdragen die Boekennieuws onlangs had over (onbewoonde) eilanden en de boeken die een bezoeker aldaar zouden moeten vergezellen.

Zelf is hij nooit op een onbewoond eiland geweest. Wel leest hij al vanaf zijn vroegste jeugd. “Wekelijks ging ik met mijn ouders naar opa en oma. Ik kreeg een boek. De zondag daarop vertelde ik het boek na. Ik verzon er denk ik heel wat bij, de ooms en tantes lazen het toch niet… Daarna mocht ik met de hoed van Tante Door rondgaan. Soms haalde ik wel een tientje op. Mijn vader was er een van dertien!”

Er ontwikkelde zich een ware leeswoede. Theater, poëzie, proza (romans, verhalen, essays), alles kwam en komt onder zijn ogen. Ongetwijfeld betekent lezen heel veel voor Van Den Bosch. Maar wat precies, dat is moeilijk te omschrijven. “Ik bezoek graag restaurants. Toch heb ik op de vraag ‘wat betekent eten voor u?’ niet zo één-twee-drie een antwoord klaar en nu dus ook niet op de vraag wat boeken voor mij betekenen. Nieuwsgierigheid bevredigen, ontdekkingen op velerlei terreinen, genieten van mooie zinnen en wegdromen naar van alles en nog wat. O ja, en ervan leren, veel leren…”

Titels

Nu de titels die mee zouden gaan naar een onbewoond eiland. Van den Bosch begint met de toneelstukken.

Wachten op Godot van Beckett, een gedicht over heel weinig en toch zo veel… Beckett somber? Ben je gek.

Moeder Courage van Brecht, over de gekte van oorlog en leven.

Een bruid in de morgen van Claus. Toen ik het voor het eerst las, in 1965, was ik verbijsterd: zo liefdevol is de liefde van broer en zus zelden beschreven!

Medea van Euripides. Hoe ver kan jaloezie en wraak gaan?

Op Hoop van zegen van Heijermans. Was de man Engelstalig geweest, dan zou dit stuk tot de absolute wereldtop van de theaterliteratuur behoren. Nu ook, vind ik.

De Plaatsbekleder van Hochhut. Ogen openend eerlijk en pijnlijk voor onschuldige katholieken.

Nora van Ibsen. De Opzij-redactie zou het verplicht moeten lezen.

De Koning sterft van Ionesco. Dé moderne Elckerlyc.

En: Ubu Roi van Jarry, De dood van een handelsreiziger van Miller, Tartuffe van Molière, De huisbewaarder van Pinter, King Lear van Shakespeare, Mooi weer vandaag van Storey, Antigone van Sofokles, Oom Wanja van Tsjechow en Tramlijnbegeerte van Williams.

De top drie: Wachten op Godot, De dood van een handelsreiziger, Antigone.

 

Dichters

Dan de dichters die Mees van den Bosch zo dierbaar zijn...

Er ontwikkelde zich een ware leeswoede. Theater, poëzie, proza (romans, verhalen, essays), alles kwam en komt onder zijn ogen

dat hun werken mee moeten naar het onbewoonde eiland: Achterberg, Jan Arends, Bloem, Remco Campert, Hugo Claus, Duinker, Gerhardt, Gorter (eindelijk eens helemaal lezen!), Hanlo, Kopland, Neeltje Maria Min, Nijhoff, Leopold, Lucebert, Van Ostaijen, A. Roland Holst, Vlek en Gerard Reve.

De top drie: Leopold, Arends, Lucebert.

 

Proza

Tot slot: proza.

Keefman van Arends: op één hoogte met Gogol.

Hersenschimmen van Bernlef.

Brommer op zee van Biesheuvel.

Het verdriet van België van Claus. Als je het hebt over van literatuur leren…

Dood op krediet van Céline.                                 

De drie musketiers van Dumas.

Hiroshima, mon Amour van Duras.

Misdaad en straf van Dostojevski.

Kaas van Elsschot.

Het grote avontuur van Fournier. De mooiste liefdesroman.

Heer de vliegen van Golding. Ik werd weer een jongen toen ik het als 40-jarige las.

Nooit meer slapen van Hermans. Door dit boek hoort hij bij De Grote Drie; over de andere twee laat ik me niet uit.

De zwarte met het witte hart van Japin.

Een dierenboek van Koolhaas (geen voorkeur).

Kafka op het strand van Murakami. Ik was dagenlang in de ban.

Het gouden paviljoen van Mishima    

Max Havelaar van Multatuli. Waarom is dit boek op school niet verplicht?

De hoogste tijd van Mulisch. Mijn liefde voor theater?  

Rituelen van Nooteboom.

De verdediging van Nabokov. Mijn liefde voor denksporten?

1984 van Orwell.

De avonden van Reve. De rest kan mij niet boeien, wél zijn gedichten.

Kees de Jongen van Theo Thijssen, met zijn onvergetelijke zwembadpas en Rosa Overbeek. Alles van Nescio.                                         

Ivoren wachters van Vestdijk.

Het motet voor de kardinaal, Ketters, Moergrobben en De wilde vrouwen van Pella, alle van Theun de Vries. Het feit dat ik uit een rood nest kom zal daarmee te maken hebben. Ik was een trouwe bewonderaar en bezocht De Vries minstens twee keer per maand. In oktober 1993 heb ik in het kader van Filosofendag zijn hoorspel Spinoza, Gesprekken op de grenslijn voor het toneel bewerkt en gespeeld in zijn aanwezigheid.

Turks fruit van Wolkers.

Het voedsel der Goden van Wells. Mijn vroege Star Trek.

In de schaduw van de wind van Zafon. Als fervent bezoeker van Barcelona niet zo vreemd. Under Milkwood van Dylan Thomas. Ik luister regelmatig naar zijn lp’s. Wat ’n stem en wat ’n oogverblindend mooie regels!

Om toch ergens een grens te trekken: Deutschland, Deutschland über alles van Kurt Tucholsky. Van hem heb ik meer dan 280 keer een collageprogramma onder de titel Een Gouden Hart en een Stalen Smoel gespeeld.

De top drie: onbegonnen werk. Met het pistool op de slaap: Het motet voor de kardinaal, Kafka op het strand, Kees de Jongen.

 

Koffers

Een mooie lijst. Maar als je afreist naar een onbewoond eiland, heb je wel een paar grote koffers nodig voor al die boeken. In een rugzak passen alleen de drie top drieën. Mees van den Bosch hoeft in ieder geval geen ruimte over te houden voor Dan Brown, Kluun, Vijftig tinten grijs en nog veel meer.